Thiếu răng do bẩm sinh

Thiếu răng bẩm sinh là hậu quả của những rối loạn trong giai đoạn khởi đầu của sự phát triển răng hay giai đoạn lá răng hay giai đoạn lá răng.

Không răng và thiếu nhiều răng hiếm xảy ra, thường kết hợp với loạn sản ngoại bì. Thiếu một vài răng thường gặp nhất. Như là một nguyên tắc tổng quát, nếu chỉ thiếu một hoặc vài răng, thì răng thiếu thường là răng ở phía xa nhất của từng loại răng. Nếu thiếu 1 răng cối lớn thì hầu như là răng cối lớn thứ ba, nếu thiếu một răng cửa thì thường là răng cửa bên, nếu thiếu răng cối nhỏ thì thường là răng cối nhỏ thứ 2. Hiếm khi thiếu răng nanh.

Răng dị dạng và răng dư

Răng dị dạng: có sự bất thường về kích thước và hình dạng răng là hậu quả của sự rối loạn xảy ra trong thời kỳ biệt hoá về phương diện mô học hoặc hình thể của sự phát triển răng. Thường xảy ra nhất là sự thay đổi về kích thước, đặc biệt là răng cửa bên và răng cối nhỏ thứ hai. Có khoảng 5% dân số có sự bất hoà đáng kể về kích thước răng hàm trên và hàm dưới.

Răng dư là hậu quả của sự rối loạn xảy ra trong giai đoạn khởi đầu của sự phát triển răng. Vị trí răng dư thường xảy ra nhất là đường giữa hàm trên (Hình 3.6). Răng cửa bên dư cũng có thể xảy ra; răng cối nhỏ dư thỉnh thoảng có xuất hiện. Răng dư thường cản trở sự phát triển của khớp cắn bình thường, và do đó cần nhổ răng dư sớm. Nhiều răng dư thường gặp trong hội chứng loạn sản đòn sọ bẩm sinh.

Cản trở mọc răng

Để cho răng vĩnh viễn mọc, lớp xương phía trên cũng như chân răng sữa phải tiêu ngót, và răng sẽ mọc xuyên qua nướu răng. Răng dư, xương hoại tử và lớp nướu sợi dày có thể cản trở sự mọc răng. Tất cả những cản trở trên đều hiện diện trong hội chứng loạn sản đòn sọ. Do đó, để tạo đường mọc cho răng vĩnh viễn, không chỉ nhổ răng dư mà còn phải loại bỏ lớp xương phía trên, và bộc lộ nướu.

Ở những trường hợp nhẹ, 1 số răng vĩnh viễn mọc trễ có thể góp phần tạo ra sai khớp cắn chỉ khi những răng còn lại di chuyển sai vị trí trên cung răng.

Răng mọc sai vị trí

Thỉnh thoảng, mầm răng vĩnh viễn nếu ở sai vị trí có thể đưa đến răng vĩnh viễn này mọc sai vị trí. Trường hợp này thường xảy ra ở răng cối lớn thứ nhất hàm trên. Nếu hướng mọc của răng cối lớn thứ nhất hàm trên ở về phía gần ngay từ đầu, thì răng vĩnh viễn này không thể mọc được, và chân răng cối thứ hai bị tổn thương. Vị trí phía gần của răng vĩnh viễn sẽ dẫn đến răng mọc chen chúc nếu không được điều trị chỉnh hình. Những răng khác mọc sai vị trí hiếm xảy ra, nhưng cũng có thể đưa đến răng đổi chỗ hoặc mọc ở vi trí bất thường.

Mất răng sữa sớm

Theo quan điểm hiện nay, hiện tượng răng di gần khi có khoảng trống thường xảy ra ở răng cối vĩnh viễn, do hướng mọc răng nghiêng về phía gần. Răng cối lớn thứ nhất di gần khi răng cối sữa thứ hai mất sớm có thể dẫn đến chen chúc vùng răng cối nhỏ vĩnh viễn. Do đó cần phải giữ khoảng khi răng cối sữa thứ hai mất sớm.

Khi răng cối sữa thứ nhất hoặc răng nanh sữa mất sớm, do sự co rút chủ động của những dây chằng ngang xương ổ răng và áp lực từ môi và má, các răng cửa vĩnh viễn thường có khuynh hướng đi xa. Nếu mất răng nanh và răng cối sữa thứ nhất sớm ở một bên phần hàm, thì những răng vĩnh viễn bên đó sẽ đi xa đưa đến sự mất cân xứng của khớp cắn cũng như sẽ có khuynh hướng răng mọc chen chúc sau này.

Răng di chuyển do chấn thương

Chấn thương răng có thể đưa đến sai khớp cắn bằng 3 cách:

(1) tổn thương mầm răng vĩnh viễn

(2) răng vĩnh viễn di chuyển do mất răng sữa sớm

(3) chấn thương trực tiếp vào răng vĩnh viễn.

Chấn thương ở răng sữa có thể làm dịch chuyển mầm răng vĩnh viễn bên dưới bằng hai cách.

Thứ nhất, nếu chấn thương xảy ra trong khi thân răng vĩnh viễn được thành lập, sự tạo men răng sẽ bị rối loạn và sẽ có khiếm khuyết ở thẩm năng vĩnh viễn.

Thứ hai nếu chấn thương xảy ra sau khi thân răng đã được hoàn tất, thân răng có thể bị dịch chuyển so với chân răng.

Sự thành lập chân răng ngưng lại, chân răng sau này sẽ bị ngắn đi. Trường hợp phổ biến là sự thành lập chân răng vẫn tiếp tục, nhưng phần còn lại của chân răng sẽ tạo thành một góc so với thân răng đã bị dịch chuyển